Powoduje je zarażenie prątkami gruźlicy. Najczęściej atakuje kręgi kręgosłupa oraz części kości długich zlokalizowane przy stawach. Dochodzi do niej z reguły w następstwie samozakażenia od ognisk w płucach lub węzłach chłonnych.
W ramach tej choroby może dojść do zapalenia jednego stawu lub choroby Pott’a, jak określa się zapalenie kręgosłupa. Może dojść do tego w dwojaki sposób: przez chłonkę, albo krew. Tą drogą prątki gruźlicy mogą dostać się właściwie w każdy fragment układu kostno-stawowego, ale z reguły wędrują do kręgów kręgosłupa i zlokalizowanych przy stawach części kości długich. Choroba pojawia się głównie przy istniejącym ognisku w płucach lub węzłach chłonnych.
Najłatwiej zarazić się mogą alkoholicy, nosiciele wirusa HIV, cukrzycy oraz osoby leczone lekami immunosupresyjnymi czy glikokortykosteroidami.
U jednej trzeciej chorych gruźlica stawów i kości dotyka wyłącznie kręgosłupa. Ten rodzaj nazywa się chorobą Pott’a, Jej następstwem jest niszczenie trzonów kręgów, które zapadają się pod wpływem ciężaru ciała. W przypadku gdy zapalenie nie skupia się na kręgosłupie, najczęściej atakuje jeden staw obwodowy – biodrowy, kolanowy, skokowy lub nadgarstkowy.
Objawy gruźliczego zapalenia stawów i kości
W pierwszej fazie choroba przebiega bez zdecydowanych objawów. Trudno bowiem do nich zaliczyć nieco podwyższoną temperaturę, łatwość męczenia się, przykurcze stawów czy niedokrwistość. Kolejne etapy nasilają jednak dolegliwości bólowe zwłaszcza podczas ruchu i w nocy. Stawy atakuje obrzęk, a czasami wręcz łamią się kości. Stan zapalny się rozprzestrzenia, pojawiają się wysięki. Temperatura ciała rośnie, a staw ma ograniczoną ruchomość.
Diagnoza i leczenie gruźliczego zapalenia stawów i kości
Początkowo trzeba określić źródło zakażenia. Potem należy wykonać badania z zakresu ginekologii, laryngologii oraz stomatologii, a przede wszystkim gruntownej analizie poddać płyn stawowy. Dopełnieniem będą mniej skomplikowane badania, jak morfologia, OB, czy posiewy krwi. Zmiany można też wykryć dzięki tomografii komputerowej lub próbie tuberkulinowej.
Podczas leczenia należy wyjałowić staw i sprawić, by nadal mógł wykonywać ruchu w pełnym zakresie działania. Leczenie jest długie i trwa od sześciu do osiemnastu miesięcy. W tym czasie należy usunąć płyn stawowy oraz obumarłe części stawu. Po zakończeniu farmakoterapii zaleca się pobyty w uzdrowiskach.
Gruźlicze zapalenie stawów ma często niewiele wspólnego z gruźlicą. A sam obrzęk stawów wcale nie jest jednoznaczny i często jest mylony przez lekarzy i diagnostów z innymi chorobami i dolegliwościami. Lepiej więc uważać i reagować tak szybko, jak się da.