Ortopedico

Uszkodzona chrząstka ma znacznie słabiej niż kości rozwinięte systemy naprawcze. Z reguły kłopoty z nią zaczynają się po 40 roku życia, ale zdarzają się też znacznie wcześniej.

Każdy staw zakończony jest chrząstką stawową, która chroni końce kości przed ocieraniem się o siebie. Chrząstka zapobiega degeneracji kości, ich poślizgom, amortyzuje też wstrząsy. Jej największym problemem jest jednak słabe unaczynienie. Nie może być więc solidnie odżywiona od strony kości, a głównie poprzez płyn stawowy. Chrząstka działa niczym gąbka, która zasysa płyn gdy jest odciążana i wyciska, gdy następuje obciążenie. Jej uszkodzenia są jednak stałe, nie da się jej odbudować. Może jedynie powstać tkanka chrząstkopodobna.

Degeneracja chrząstki stawowej

Z reguły schorzenie występuje po skończeniu 40 lat, ale może też ujawnić się znacznie wcześniej. Najczęściej z powodu urazu, albo kumulacji obciążeń, wpływających na zbyt duży nacisk na powierzchnie stawowe. Grupą najbardziej narażoną na uszkodzenia są sportowcy, zwłaszcza ryzykujący bezpośrednie uderzenie w staw kolanowy – podczas uprawiania sportów walki czy gier zespołowych.

Przyczyny urazów chrząstki stawowej

Najczęściej urazy chrząstki występują w postaci uszkodzenia więzadeł lub łękotki. Częstą przyczyną jest też niestabilność stawu kolanowego. Chrząstka stawowa może też zostać uszkodzona podczas stłuczenia lub złamania śródstawowego kolana. Niebagatelny wpływ mają na to stany reumatyczne, a także choroba zwyrodnieniowa stawów.

Najczęściej do urazów chrząstki stawowej dochodzi jednak u osób z nadwagą lub otyłością. Dlatego jak najszybciej należy rozpocząć rehabilitację, bo o całkowitym wyleczeniu – jak wspominaliśmy – nie ma mowy. Zaczyna się od prawidłowego ustawienia kończyny, aby zła pozycja nie powodowała stałego ucisku na powierzchnie chrzęstne. Należy więc wyeliminować szpotawość kolan czy koślawość kolan oraz wszystkie inne wady sylwetki.

Objawy urazów chrząstki stawowej

Uszkodzenie chrząstki stawowej wiąże się z dużą liczbą objawów. Nie wszystkie da się od razu zauważyć, bo często mogą zostać pomylone z innymi dolegliwościami stawu kolanowego. Na pewno nie możemy sugerować się bólem. Chrząstka nie jest unerwiona, więc jeśli boli, to na pewno coś innego. Może to wynikać z powikłań lub innych urazów. Możliwy jest za to krwiak w stawie lub wysięk, które trzeba jak najszybciej usunąć. Powstaje bowiem z powodu zapalenia błony maziowej stawy kolanowego.

Zmiany w stawie kolanowym można zdiagnozować za pomocą badania radiologicznego. Pierwsze fazy zwyrodnienia nie będą na nim widoczne, ale kolejne zniekształcenia będą już stosunkowo łatwe do rozpoznania. Jak bardzo uszkodzona jest chrząstka, dowiemy się jednak dopiero po badaniu artroskopowym, dzięki któremu dobierzemy także metodę leczenia.

Leczenie uszkodzeń chrząstki stawowej

Do form leczenia zalicza się przede wszystkim różne rodzaje leczenia operacyjnego. Tzw. działania reperacyjne mogą oprzeć się np. na przeszczepie autonomicznym. Wykonuje się go poprzez pobranie komórek chrzęstnych, a następnie ich sztuczne namnożenie w laboratorium. Większą ilość komórek ponownie wszczepia się pacjentowi w miejsce uszkodzenia. Niezłe efekty osiąga się także dzięki plastyce mozaikowej. Za jej pomocą odciąża się powierzchnie stawowe, które są zbyt naciskane. W tym przypadku umieszcza się walec chrzęstny pobrany z innych, zdrowych stawów. Można także przeprowadzić osteotomię. Podczas tego zabiegu przecina się kość i zespala ją w całkiem nowym ustawieniu, by zmienić obciążenie powierzchni stawowej. Ostatecznym wyjściem jest endoproteza.

Powikłania przy uszkodzeniach chrząstki stawowej

Każdy uraz powinien być leczony. Nie można sugerować się tym, iż jest to skomplikowane, a efekty często są dalekie od ideału. W przypadku zaniechania leczenia, narażamy się bowiem na powikłania. Zaliczają się do nich m.in. choroby zwyrodnieniowo-zniekształcające, które mogą znacznie ograniczyć ruchomość stawu. Mogą być dokuczliwe na tyle, że wykonywanie pracy zawodowej, albo nawet egzystowanie bez pomocy będzie znacznie trudniejsze, a może nawet niemożliwe.