Uszkodzona chrząstka nie może się już odbudować, a w jej miejsce najwyżej powstaje tkanka chrząstkopodobna. Staw kolanowy najczęściej uszkadzany jest z powodu bezpośredniego uderzenia – np. podczas sportów zespołowych lub kontaktowych.
Wszystkie kości oddzielone są od siebie tkanką, która umożliwia im bezpieczny poślizg oraz amortyzuje drgania. Tkanka nie jest jednak unaczyniona, więc nie jest łatwo ją odżywić, bo można to zrobić tylko przez płyn stawowy. Chrząstka zasysa płyn w czasie gdy jest odciążana, a wyciska go z siebie, gdy jest obciążana. Nie ma też praktycznie żadnych możliwości autonaprawy. Gdy dojdzie do uszkodzenia, nie występuje odbudowa, a jedyną możliwością jest pojawienie się tkanki chrząstrkopodobnej.
Degeneracja chrząstki
To problem dotyczący całej populacji, ale najbardziej dokucza osobom, które ukończyły 40 lat. Występuje jako następstwo urazu, kiedy może zdarzyć się w znacznie młodszym wieku, albo suma nakładających się na siebie obciążeń, które kumulują się częściej w starszym wieku. Z reguły pojawiają się podczas uprawiania sportu, najczęściej kontaktowego, kiedy dochodzi do bezpośredniego uderzenia w kolano.
Przyczyny urazów chrząstki stawowej
Najczęściej wynikają bezpośrednio z uszkodzenia łąkotek lub więzadeł. Mogą też być powodowane przez niestabilność stawu kolanowego. Wśród przyczyn znajdziemy także złamania śródstawowe kolana oraz stłuczenia kolana. Powodują ją również choroby zwyrodnieniowe stawów kolanowych oraz choroby reumatyczne. Najczęściej przyczyną jest jednak nadwaga, przy której pojawiają się też wyżej wymienione schorzenia.
Uszkodzenia chrząstki stawowej najczęściej są zmorą rehabilitantów, bo bardzo trudno je wyleczyć. Sama chrząstka po prostu najczęściej się nie goi, więc wszystkie działania rehabilitacyjne skupiają się na kompensacji utraconych możliwości. Najważniejsze jest ustawienie nogi tak, by jak najbardziej ograniczyć ucisk powierzchni chrzęstnych.
Objawy choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego
Sama chrząstka nie jest unerwiona, więc na pewno nie będziemy odczuwać bólu. Może on pojawić się w wyniku innych uszkodzeń i dolegliwości. Część objawów jest także czasami trudna do jednoznacznej oceny, bo mogą pojawiać się przy okazji innych dolegliwości stawu kolanowego. Jednym z najbardziej widocznych jest bez wątpienia krwiak, albo wysięk w stawie. Trzeba go jak najszybciej usunąć.
Najlepiej od razu wykonać badanie radiologiczne. Nawet jeśli w pierwszej facie schorzenia nie pokaże ono żadnych zmian, zwyrodnienia i zniekształcenia szybko pojawią się potem. Uszkodzenie chrząstki stawowej można zdiagnozować wyłącznie podczas artroskopii. Tylko wtedy będzie też można dobrać odpowiednią metodę leczenia.
Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego
Najczęściej stosuje się leczenie operacyjne, nazywane działaniami reperacyjnymi. W ich ramach stosuje się przeszczep autologiczny, czyli pobranie komórek chrzęstnych od pacjenta, które są następnie namnażane w laboratorium i wszczepiane w miejsce uszkodzenia.
Inny sposób, to zastosowanie plastyki mozaikowej, odciążającej powierzchnie stawowe, poprzez wprowadzenie walca chrzęstnego z innych stawów. Można też zastosować osteotomię, czyli przecięcie kości i złożenie ich w innym kształcie, co zmienia oś obciążania powierzchni stawowej. Ostatecznym wyjściem jest wstawienie endoprotezy.
Jeśli leczenie nie zostanie przeprowadzone, może dojść do groźnych powikłań. Staw może być niemal całkowicie unieruchomiony poprzez inne choroby zwyrodnieniowo-zniekształcające, które skończą się tym, że samodzielne poruszanie się może już nie być możliwe. Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i wdrożenie odpowiednich metod leczenia.